XIKOPU
Ku hlawuriwa na swipimelo swa khwalithi ya agarwood e Indonesia leswi katsaka nhlamuselo ya nhlamuselo ya marito, swihlawulekisi na khwalithi ya agarwood xikan’we na vulawuri kukatsa na nhluvukiso wa ku xaviseriwa matiko yale handle kuringana 5 (ntlhanu) wa malembe, Indonesian Agarwood Association (ASGARIN) yi endla ndzavisiso eka agarwood hivumbirhi bya swona hi marito ya tisisiteme to vuyisa, ku hlawuriwa ka khwalithi na ku rhumeriwa ematikweni lawa ya yaka eka wona.
NHLAMUSELO WA AGARWOOD
Nhlamuselo ya agarwood kuya hi data na vuxokoxoko lebyi kumiweke hi ASGARIN i muxaka wa hardwood kusuka eka nsinya wa agarwood lowu humesaka agarwood leyi milaka hi ntumbuluko, yi byariwa hi maendlelo ya ntumbuluko lawa yanga tluleriwa, yi endliwa naswona yina resin naswona yina fibre, ntiko naswona yi humesa nun’hwelo loko yi hisiwa.
NHLAMUSELO WA RITO RA AGARWOOD
Nhlamuselo ya agarwood hi ku landza datha ya ASGARIN na vuxokoxoko hi ndlela leyi landzelaka:
Agarwood resin i: Xiphemu xo tiya xa ntsumbu lexingana nhlayo yale henhla ya mastic leyi hlengeletiweke.
Sapwood agarwood i: Xiphemu xa mapulanga yo tiya lexinga na nhlengeleto wa mastic eka nhlayo yale hansi.
Mediocrtia garwood i: Mbuyelo waku hlengeletiwa ka mastic ya xiteji xosungula eka carotid leyi endlaka hiku nonoka eka swirhendzevutani swo basa swa buraweni.
Ku tiva Tinxaka ta Agarwood e Indonesia Kuya hi Ntwanano exikarhi ka Research Center ya LIPI na ASGARIN hi 2006
• Xiharhi lexi vuriwaka Aquilaria Mallaccensis
• Aquilaria Beccariana, loyi a nga ni vuxiyaxiya
• Xitsongwatsongwana xa Aquilaria Microcarpa
• Xihlala xa Hirta
• Xihlala xa Aquilaria Filaria
• Switsotswana swa Gyrinop Spp
• Xiharhi lexi vuriwaka Aquilaria Mallaccensis Enklea
SWIVUMBEKO SWA MUXAKA
E Indonesia, agarwood yinga hlengeletiwa hi timfanelo timbirhi: sapwood (khwaliti ya kahle swinene) na muxaka wa Mediocrity (khwaliti yale xikarhi nale hansi).
XITLHOKOVETSELO XA AGARWOOD
Ku hlawuriwa ka Agarwood swiendliwa kuya hi xikombelo xa muxavi xikan’we na khwalithi ya mapulanga / khwalithi xikan’we na swihlawulekisi swa tinxaka (Aquilaria Mallacensis, Filaria, Gyrinops Spp) kuya hi xivumbeko xa ntumbuluko xa nsinya. Agarwood, ku hlawuriwa ka Agarwood hi ndlela leyi landzelaka:
a.Block/Stumps, Chips/flakes, Ti Anchovies, Tinyawa na Powder.
vila
c.Resin (BMW) 1. Xitombo xa mina.
d. Waste Ash (Mafurha lama tengeke na resini) .
Agarwood powder yi vumbiwa hi:
xihlahla xa sapwood
ku tlhariha
Xigwitsirisi xa thyaka xa resin
Nkuma wa thyaka ra oyili
Vutivi bya le xikarhi byi vumbiwa hi:
• Vutivi bya le xikarhi bya A, B, C, TGC (BC) .
• Vulungu bya le xikarhi. Anchovy (leyi papamalaka) .
Agarwood sapwood yi vumbiwa hi:
Super leyi nga ni swiphemu swimbirhi, Super A, .
Super B, Anchovy A, Anchovy B na Saba (xigwitsirisi) .
SISTEME NA NDLELA YO TEKA
Endlelo na ndlela yo teka agarwood e Indonesia swiendliwa hi vaaki lava lavaka agarwood kuya hi mbuyelo wa ku vekiwa tihlo xikan’we na mikhuva ya miganga yale matlhelo ya makhwati xikan’we na van’wamabindzu lava lavaka agarwood, leswi endliwaka hi switeji.
hi ndlela leyi landzelaka : .
Xiyenge xo sungula
ndzavisiso wa ndhawu
Xiyenge xa Vumbirhi
kuma mpfumelelo wo hlengeleta eka Holo ya KSDA ya laha kaya naswona u tsarisa tanihi xirho xa ASGARIN
Xiyenge xa vunharhu
Lunghiselela vatirhi na BAMA
Xiyenge xa Vumune
Ku hlengeleta naku fambisa switirhisiwa swa agarwood kusuka ekhwatini
Xiyenge xa Vuntlhanu
Ku xavisiwa ka ti agarwood kusuka eka makhwati ya ntumbuluko kuya eka vahlengeleti/van’wamabindzu va agarwood eka xiyimo xa muganga na/kumbe xifundzantsongo
Xiyenge xa Vutsevu
Ku xavisiwa ka agarwood kusuka eka makhwati ya ntumbuluko kuya eka vaxavisi va matiko yale handle eka swiyimo swa xifundzha na/kumbe exikarhi ka swihlala, ngopfu ngopfu kuya e Java (Jakarta na Surabaya) .
Xiyenge xa Vunkombo
Endlelo ra Vumaki
Xiyenge xa Vutsevu
Rhumela eMatikweni ya le Handle
KU TIVIWA KA KHWALITHI
N’wamabindzu un’wana na un’wana wa laha kaya una vuswikoti byo hlawuleka byo hlawula ku hlawuriwa ka khwalithi, kukatsa na swihlawulekisi swa sapwood na kemedangan, leswi swi kongomisa eka ku veka minxavo kuya hi khwalithi kuya hi swikombelo kusuka eka vaxavi.
Sorting officer na type recognition capital leyi simekiweke eka tinxaka na khwalithi ya tihunyi, u le ku hleleni ka chili yi tshamile eka xiphemu xa agarwood, hi vukheta yi tirhisa ku twa ka mahlo na rivilo ra voko ku vona kuya hi khwalithi
Global na mediocrity leswinga lulamisiwa switlhela swi omisiwa edyambyini kuva swihunguta mati kuya eka xiyimo xale hansi eka ndzhawu yin’wana na yin’wana yohambana.
NDHAWU YA VUHUMELERISI BYA AGARWOOD
Kuya hi nhlengeleto naku nghenisiwa ka agarwood e Indonesia kuya hi ku hangalasiwa ka quota ya nhlengeleto. Ku Khomiwa ka Swimilana swa Ntumbuluko na Swiharhi swa Nhova leswi humesiweke hi Vukorhokeri bya Ntivo-mbango na Makhwati ya Riphabliki ra Indonesia cq Directorate General of Conservation of Natural Resources and Ecosystems (KSDAE) yi avanyisiwile hi tinxaka timbirhi na tindhawu to hlengeleta
agarwood swi katsa: .
• Aquilaria Malaccensis yi vekiwile eka tindzhawu to hlengeleta eXihlaleni xa Sumatra na le Xihlaleni xa Kalimantan.
• Aquilaria Filaria yi kumiwa eka tindzhawu to hlengeleta eXihlaleni xa Papua, West Papua, swiphemu swa Xifundzha xa Maluku na Xifundzha xa Sulawesi.
• Gyrinops Spp yi vekiwile eka ndzhawu yo humesa swilo exihlaleni xa NTT, xiphemu xa NTB Maluku Region na Sulawesi Region.
KU HLAYISIWA KA AGARWOOD
Ku katsa na swilo swa 3 (swinharhu):
- Ecosystem – Ku tshamiseka na ikhosisteme ya yona
- Muxaka – Ku sivela ku herisiwa hi ku tirhisa Ku Rima
- Tijenetiki – Ku tirhisiwa ka Switirhisiwa swa Ntumbuluko na Ku Rima leswaku swi ta tshama swi ri kona swi katsa milawu ya 3:
a. Ku tirhisiwa na ku humesiwa ka agarwood hi ndlela leyi nga onhiki (NDF) .
b. Nsinya wa nawu wa vuxiyaxiya, kuya hi tipholisi ta vulawuri bya agarwood.
c. Ku hlayisiwa ka makhwati ku sivela ku herisiwa ka ti microbial eka endlelo ro endla agarwood ya khwalithi yale henhla (sapwood) leswaku yinga nyamalali
SWIVUMBEKO SWA KU RIMIWA KA AGARWOOD
• Ku seketela Nongonoko wa Nhlayiso wa Tinxaka ta Swiharhi
• Ku hlayisa Nhlayiso wa Switirhisiwa swa Ntumbuluko
• Ku engetela vuhumelerisi bya agarwood eka vuhumelerisi bya laha kaya
• Ku seketela switirhisiwa swo ka swi nga tirhisiwanga swa tiindasitiri ta laha kaya
• Ku engetela mali ya le handle hi ku tirhisa ku xaviseriwa matiko mambe
• Ku engetela Vuhumelerisi bya Swilo swo Hambana-hambana swa Swilo leswi hanyaka
• Ku engetela mali leyi nghenaka ya Van’wamapurasi va Agarwood Cultivation
• Ku engetela swivandlanene swa mintirho
• Yi tirhisiwa tanihi xiaki xa mirhi, swinun’hweriso na minkhuvo ya nkhuvo
Xivumbeko xa bindzu ra Agarwood:
• Tichipisi (swibokisana) .
• Oyili
• Powder (xiendliwa xa le tlhelo xa ku basisiwa) .
• Resin
• Hio